Cách rửa tiền bằng tiền điện tử Bitcoin

Cách rửa tiền bằng tiền điện tử Bitcoin

Rửa tiền được hiểu là hành vi vi phạm pháp luật, sử dụng các công cụ khác nhau để biến tiền bẩn thành tiền sạch. Với các tính năng đặc biệt của tiền ảo, bỗng dưng giới tội phạm lại tận dụng nó để làm công cụ rửa tiền tuyệt vời. Tội phạm có thể lợi dụng tính ẩn danh của tiền điện tử để thực hiện những hành vi này dễ dàng. Vậy tiền điện tử được sử dụng làm công rửa tiền như thế nào? Làm thế nào để ngăn chặn hành động này? Hãy cùng Beat Tiền Ảo đi tìm hiểu nhé.

Rửa tiền là gì?

Rửa tiền là một khái niệm chỉ cách mà tội phạm chuyển hoá tiền kiếm được thông qua các hoạt động bất chính, vi phạm pháp luật (tiền bẩn) thành tiền hợp pháp (tiền sạch).

Trong tài chính truyền thống

Hãy đặt mình vào vị trí của một tên tội phạm và bạn vừa kiếm được một số lượng “tiền bẩn” khổng lồ. Vậy làm thế nào để bạn có thể hợp pháp số tiền đấy và sử dụng chúng mỗi ngày? Bạn có thể hình dung thế này.

Đầu tiên, tiền phạm pháp sẽ được khéo léo đưa vào hệ thống tài chính hiện tại. Nó giống như cách chúng ta chi tiêu, đầu tư tiền vậy. Tuy nhiên, vì là tiền phạm pháp nên các hoạt động được sử dụng để chi tiêu này sẽ có sự khác biệt rất lớn.

Tội phạm sẽ chuyển chúng thành một công cụ tiền tệ, chẳng hạn như lệnh chuyển tiền hoặc séc du lịch. Lúc này tiền đã được chuyển sang một loại tài sản khác hoặc thuộc một tổ chức khác. Sẽ chẳng có ai biết được nguồn tiền đó từ đâu. Và nghiễm nhiên, nó được đưa trở lại hệ thống tài chính cho mục đích đầu tư hoặc tài trợ cho các hoạt động tội phạm.

Năm 2019 là một năm kỷ lục khi nói đến số lượng tiền phạt được đưa ra. Các nhà chức trách đã đưa ra 58 hình phạt AML (Anti-Money Laundering), tổng trị giá 8.14 tỷ USD, gấp đôi số tiền đã được áp dụng vào năm 2018, với 29 khoản phạt tổng cộng 4.27 tỷ USD. Theo một báo cáo gần đây, các cơ quan quản lý Hoa Kỳ là nước mạnh tay nhất, áp đặt 25 hình phạt với tổng trị giá 2.29 tỷ USD và Vương quốc Anh đứng thứ hai với 12 khoản phạt với tổng trị giá 388.4 triệu USD.

Hai phần ba hình phạt AML được áp dụng cho các ngân hàng, trong khi khoảng 17% được dành cho các tổ chức trong lĩnh vực trò chơi, cờ bạc và tiền điện tử. Những ngành này phải chịu sự giám sát chặt chẽ hơn từ các cơ quan quản lý, vì chúng là những kênh phổ biến để rửa tiền.

Trong thị trường Crypto

Với thế giới Crypto thì việc này có vẻ đơn giản và dễ dàng hơn rất nhiều. Bitcoin (BTC) và một số đồng tiền khác được trưng dụng làm công cụ để che dấu, nguỵ tạo nguồn gốc từ các khoản tiền hợp pháp. Vì tính không định danh và giao dịch xuyên biên giới dễ dàng nên gần như không thể giám sát được những gì xảy ra với nó.

Một số sàn giao dịch tiền điện tử vô hình chung cũng trở thành “cánh tay nối dài” cho các hoạt động rửa tiền như thế này. Tại đó, họ cho phép các nhà đầu tư (NĐT) giao dịch ẩn danh hoàn toàn.

Theo một báo cáo từ CiperTrace, có tới 2.5 tỷ USD đã được rửa khi trao đổi bằng BTC. Báo cáo này được cập nhật lần cuối vào năm 2018. Đến thời điểm hiện tại, với sự phát triển trong hai năm vừa rồi của tiền điện tử nói chung và DeFi nói riêng con số đó chắc chắn đã tăng lên.

Điều đáng chú ý nhất trong báo cáo của CiperTrace về hơn 45 triệu giao dịch BTC trên 20 sàn giao dịch tiền điện tử hàng đầu cho thấy rằng 97% số tiền trong số 2.5 tỷ USD đến từ các quốc gia có sự thực thi AML lỏng lẻo hoặc không tồn tại. Đây có lẽ là lý do khiến nạn rửa tiền ngày một tăng cao.

Những tiền điện tử được sử dụng để rửa tiền

Đầu tiên phải kể đến những đồng tiền được đông đảo các NĐT quan tâm nhất, có lượng vốn hoá cao nhất trên thị trường như Bitcoin, Ethereum hay Tether,… Khả năng vốn hoá lớn, tính thanh khoản nhanh khiến nó trở thành công cụ thích hợp để cho các hoạt động rửa tiền này. Theo thống kê trong suốt cả năm 2019, 2.8 tỷ USD Bitcoin chuyển từ các tổ chức tội phạm sang sàn giao dịch. Trong đó có hơn 50% thuộc về hai sàn giao dịch hàng đầu là Binance và Huobi.

Tuy nhiên, các đồng tiền trên hoặc là hoạt động theo hình thức tập trung như Tether, hoặc là hoạt động minh bạch trên blockchain nên người ta vẫn có thể điều tra được các giao dịch. Một số loại tiền điện tử với cơ chế riêng tư cao như Monero cũng là một lựa chọn yêu thích của các dạng tội phạm này. Vì thế mà Monero được sử dụng khá nhiều trong thế giới Darknet nhờ năng lực ẩn danh người dùng.

Có vẻ như tiền điện tử đã và đang được xem là một kênh rửa tiền mới của thế giới tội phạm nhờ những tính năng ưu việt của nó. Một số sàn giao dịch tiền điện tử vô tình lại trở thành tiếp tay cho các hoạt động phi pháp này. Chính sự thiếu tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về AML đã dẫn đến những hệ quả như vậy. Đó cũng chính là lý do tại sao tiền điện tử đang được ưu chuộng hơn trong các hoạt động rửa tiền hiện nay.

Tại sao tiền điện tử lại hấp dẫn tội phạm trong việc rửa tiền?

Nếu như đối với các phương pháp truyền thống, để rửa tiền phạm pháp, bạn sẽ cần phải thực hiện các chường trình đầu tư, thành lập công ty,… rất phức tạp. Nhưng với tiền điện gần như bạn sẽ chẳng phải làm gì cả. Dưới đây là 3 lý do tại sao tiền điện tử được ưa chuộng như vậy:

• Thứ nhất, tính ẩn danh: Bản chất của tiền điện tử là ẩn danh. Nghĩa là, người ta sẽ gần như không biết gì về bạn ngoài một địa chỉ ví lưu trữ. Bạn có thể chuyển cho một người bất kỳ 1 tỷ USD bằng BTC mà sẽ không ai biết bạn là ai cả. Không xác minh danh tính (KYC).
• Thứ hai, tính xuyên biên giới: Để chuyển được một khoản tiền ra nước ngoài, chắc chắn bạn sẽ cần phải làm rất nhiều thủ tục, tốn khá nhiều thời gian cho chuyện đó. Nhưng với tiền điện tử, một lượng tiền lớn có thể được chuyển qua lại giữa các quốc gia với nhau chỉ trong một vài phút.
• Thứ ba, tính không kiểm soát: Sẽ không có một tổ chức nào kiểm soát chuyện đó cả. Nó không giống như chứng khoán hay các sản phẩm tài chính truyền thống khác. Điều đó đồng nghĩa với việc bạn có thể tự do “bay nhảy” mà không sợ bị ai giám sát theo dõi cả.

Nhược điểm lớn nhất mà nó gặp phải đó là tính phổ biến và khả năng dễ bay hơi về giá. Vì những vấn đề kể trên nên tiền điện tử vẫn đang được dè chừng ở tất cả mọi quốc gia. Hơn nữa, giá của nó nó cũng biến đổi khó lường. Nếu như một lượng tiền lớn chuyển đi, giá của nó có thể giảm một cách khủng khiếp.

Tuy nhiên, so với cách rửa tiền truyền thống, rửa tiền bằng phương pháp này đơn giản, nhanh mà nhàn hơn rất nhiều. Thậm chí, ở một số khía cạnh nó lại khá an toàn vì gần như không có ai biết được bạn.

Các giai đoạn để rửa tiền bằng Bitcoin

Về bản chất, rửa tiền bằng cách sử dụng BTC nói riêng cũng tuân theo 3 giai đoạn kể trên. Tuy nhiên nó có một số khác biệt dựa trên những đặc tính vượt trội của tiền điện tử, cụ thể:

• Ở giai đoạn đầu, tội phạm rửa tiền sẽ dùng cách để đầu tư tiền vào các tiền điện tử như BTC. Các sàn giao dịch, các doanh nghiệp kinh doanh tiền ảo là bước đệm để giúp họ làm điều này. Họ có thể thu mua đồng BTC qua các sàn hoặc doanh nghiệp nói trên. Lúc này, một lượng lớn tiền bẩn đã ẩn mình dưới một số lượng BTC lớn trên thị trường.
• Sau đó, nhờ tính ẩn danh, lượng BTC đó có thể bán cho người khác hoặc bán ngược trở lại thị trường trong các giao dịch mỗi ngày. Đặc biệt với sự xuất hiện của những sàn DEX như hiện nay, việc chuyển đổi (swap) từ một đồng tiền này sang đồng tiền khác là điều không hề khó. Lúc đó, tiền mà họ swap được sẽ không ai có thể truy tìm được chính xác nguồn gốc của nó nữa.

Cho chúng ta thấy, nếu như chúng ta tạm thời bỏ qua các vấn đề về tính phổ biến hay thanh khoản của các tiền điện tử thì so với các hình thức truyền thống, rửa tiền bằng BTC nói riêng đơn giản và dễ dàng hơn rất nhiều.

Hậu quả của việc rửa tiền

Rửa tiền là một hành vi phạm pháp và đáng bị xã hội lên án. Tuy nhiên, xét trong một phạm vi hẹp hơn với lĩnh vực tiền điện tử, nó cũng gây ra những tác động xấu nhất định.

Đối với sàn giao dịch

Như thống kê mình đã nói ở trên Binance hay Huobi bị phát hiện là nơi tiếp nhận nhiều lượng BTC từ rửa tiền nhiều nhất. Trên thực tế đây là một hành vi cố tình hay vô ý từ sàn thì chúng ta vẫn cần phải cân nhắc? Bản chất của sàn là một cái chợ để cho mọi người giao dịch mua bán. Tuy nhiên, khác biệt ở chỗ hàng hoá được trao đổi mua bán này chưa được kiểm soát nên hiện tại chúng ta gần như không có một chế tài rõ ràng nào cho việc này.

Mặt khác, khi vấn nạn này xảy ra, bản thân các sàn hoạt động uy tín khác cũng bị đánh đồng là có hành động tiếp tay cho nạn rửa tiền. Xét về mặt lâu dài, bản thân những sàn đó có thể vướng vào các rắc rồi liên quan đến pháp lý, thậm chí là đánh mất niềm tin nơi khách hàng. Về lâu dài hoạt động của sàn sẽ bị ảnh hưởng.

Đối với nhà đầu tư

Ai trong chúng ta cũng đều hiểu, việc rửa tiền thành công co thể dẫn tới các hoạt động khác như buôn lậu hay tài trợ khủng bố. Về cơ bản thì nó lại không ảnh hưởng trực tiếp đến những NĐT (nhà đầu tư) như chúng ta. Tuy nhiên, nếu như việc rửa tiền này xảy ra thường xuyên và có mức độ nghiêm trọng cao, không có gì đảm bảo là các cơ quan quản lý tại các quốc gia có thể ban hành lệnh cấm kinh doanh tiền điện tử.

Ngoài ra, với đặc thù là ẩn danh nên bản thân các nhà giao dịch trên thị trường sẽ không biết được chính xác nguồn tiền của người mình giao dịch cùng đến từ đâu. Rủi ro xảy đến khi không may mắn người họ giao dịch lại là chủ mưu của một vụ rửa tiền thì sao? Không có gì đảm bảo rằng họ sẽ không bị liên luỵ trở thành kẻ tiếp tay cho vấn nạn rửa tiền như vậy cả. Vụ hack của KuCoin hồi tháng 9 là một ví dụ điển hình. Nếu như vô tình bạn giao dịch với tài khoản ví của hacker được khoanh vùng trong phạm vi cuộc tấn, bạn có thể bị đóng băng khoản tiền đó từ đội ngũ phát triển của dự án.

Có lẽ trong những tình huống như thế này, sàn giao dịch sẽ là nơi chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Họ có thể bị mang “tiếng oan” với mô hình kinh doanh của mình. Để bảo vệ danh tiếng, bản thân mỗi sàn thường sẽ có các biện pháp nhằm minh bạch và giám sát các giao dịch bất thường này.

Các biện pháp phòng chống rửa tiền

Đối với sàn giao dịch

Khái niệm AML hay KYC có lẽ đã không còn quá xa lạ với đa phần các NĐT nữa. Ví dụ khi bạn tạo một tài khoản giao dịch tại sàn, bạn được yêu cầu phải xác minh KYC. Đó chính là những động thái từ sàn nhằm hạn chế nạn rửa tiền kể trên.

AML hay chống rửa tiền đề cập đến các thủ tục, luật pháp và quy định được ban hành để ngăn chặn các hành vi tạo thu nhập thông qua các hành động bất hợp pháp. Thực tế, trong thị trường tài chính truyền thống, AML được áp dụng khá chặt chẽ nhằm duy trì một nền tài chính minh bạch như hiện tại.

Việc sàn giao dịch áp dụng các công cụ AML sẽ dựa trên hai yếu tố chính:

• Thứ nhất, tuân thủ pháp luật: Mặc dù chúng ta gần như chưa có các quy định cụ thể nào về việc quản lý tiền điện tử, tuy nhiên các tổ chức tài chính luôn phải tuân theo các quy định về phòng chống rửa tiền. Do đó, đây là vấn đề bắt buộc và các sàn giao dịch uy tín sẽ luôn “thượng tôn pháp luật”.
• Thứ hai, bảo vệ nhà đầu tư: Khi nạn rửa tiền bị hạn chế, các NĐT sẽ có một sân chơi lành mạnh hơn. Ngoài ra, nó có thể chứng minh được trong mắt các cơ quan quản lý về tính hữu dụng của tiền điện tử thay vì được sinh ra với mục đích làm công cụ cho tội phạm rửa tiền.

Đối với Nhà đầu tư

Đối với nhưng NĐT, như mình có chia sẻ nạn rửa tiền không ảnh hưởng trực tiếp đến họ. Tuy nhiên, chúng ta cũng nên chung tay để xây dựng một môi trường giao dịch an toàn và hiệu quả hơn. Việc các NĐT tuân thủ các quy định về AML hay KYC cũng đóng góp rất lớn vào việc hạn chế và phòng chống rửa tiền rồi.

Có thể với một số nhà đầu tư, việc áp dụng các cơ chế như KYC hay phân cấp người dùng khiến họ trở nên khó chịu và có suy nghĩ về việc sàn đang làm khó NĐT. Thực tế thì không phải như vậy. Đó là cách các sàn uy tín minh bạch hoá trong vấn đề tuân thủ pháp luật và bảo vệ quyền lợi của các NĐT chân chính.

Kết luận

Trên đây là bài viết Cách thức rửa tiền bằng tiền ảo, và các hậu quả cũng như cách khắc phục vấn nạn này. Bản thân tiền ảo là 1 công nghệ mới, do vậy, chúng ta hãy sử dụng nó vào những mục đích chân chính nhé!

Mọi ý kiến đóng góp hay thắc mắc cần giải đáp bạn đừng ngần ngại hỏi chúng tôi qua khung bình luận bên dưới hoặc:

• Facebook: Fan Page Beat Tiền Ảo
• Email: [email protected]
• Twitter: https://twitter.com/@beattienao