CBDC là gì ? Giải thích về Tiền kỹ thuật số ngân hàng Trung ương
Kể từ khi Bitcoin, đồng tiền dựa vào công nghệ blockchain đầu tiên ra đời, một thị trường rộng mở mới nổi và nhanh chóng. Tính đến thời điểm 2022, tổng vốn hóa toàn bộ thị trường có lúc lên tới hơn 3000 tỷ USD, trong đó có hàng nghìn đồng tiền ảo khác nhau.
Với những ưu việt về tốc độ và phí, cùng tính minh bạch của nó, tiền mã hóa đã thu hút sự chú ý của ngành tài chính toàn cầu. Các quốc gia đã và đang phát triển đồng tiền ảo của riêng mình, gọi là CBDC.
Vậy CBDC là gì? Tương lai của CBDC ra sao? CBDC tác động như thế nào đến ngành tài chính toàn cầu. Hãy cùng Beat Tiền Ảo tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
CBDC là gì?
CBDC là gì?
CBDC (Central Bank Digital Currency) là đồng tiền mã hóa do ngân hàng trung ương của một quốc gia phát hành. CBDC sẽ có tỷ giá 1:1 so với đồng tiền pháp định và chịu sự quản lý của quốc gia đó.
CBDC hiện nay mới đang trong giai đoạn giả thuyết, thử nghiệm của các quốc gia. Theo báo cáo từ ngân hàng trung ương châu Âu ECB, hơn 80 quốc gia đang xem xét phát hành tiền mã hóa.
Nổi bật nhất vẫn là đồng Yuan (Nhân dân tệ) của Trung Quốc – nền kinh tế lớn nhất thế giới hiện tại.

Mục đích ra đời của CBDC là gì?
Thanh toán xuyên biên giới đóng một vai trò quan trọng trong nền kinh tế toàn cầu. Theo World Bank, năm 2017, lượng kiều hối toàn cầu tăng 7% lên 617 tỷ USD. Chỉ cần gửi 1 số tiền nhỏ cũng mất tới 7,1% phí giao dịch, gấp đôi mục tiêu phát triển bền vững là 3%. Ngay cả ở các nước đang phát triển, gửi nhận tiền mã hóa cũng rẻ hơn nhiều so với gửi tiền qua ngân hàng.
Theo thống kê năm 2021, 2,5 tỷ người hiện đang không sử dụng ngân hàng. Chỉ riêng ở Mỹ, hơn 5% hộ gia đình (khoảng trên 7 triệu người) không sử dụng ngân hàng. Việc hỗ trợ họ tiếp cận các dịch vụ tài chính là quá khó khăn, đặc biệt về chi phí, khoảng cách và các công việc giấy tờ, …
CBDC tạo ra một cách thức chuyển tiền mới giữa 2 bên. Rẻ và nhanh hơn, thúc đẩy nhanh các giao dịch xuyên biên giới. Giảm tải gánh nặng cho hệ thống ngân hàng.
Ngoài ra, CBDC còn có mục đích mở rộng quyền truy cập vào các khoản nợ của ngân hàng trung ương dưới dạng kỹ thuật số. Một hệ thống CBDC cũng phải được thiết kế để hoạt động thực tế (ví dụ: không thể truy cập thông qua các mạng độc quyền như SWIFT hoặc Fedwire).
Tỷ giá CBDC và tiền pháp định
CBDC có tỷ giá 1:1 với tiền pháp định. Người dân có thể quy đổi giữa tiền mặt, tiền gửi, khoản vay, tín dụng, … với CBDC.
CBDC có thể được dùng để thanh toán trong và ngoài nước. Nhìn chung CBDC có thể coi như 1 dạng mới của tiền tệ quốc gia.
Đặc điểm của CBDC
CBDC được tạo ra trên blockchain nên sẽ mang các đặc điểm của công nghệ tiên tiến này.
- Tính minh bạch: Mọi giao dịch sẽ được minh bạch, có thể dễ dàng kiểm tra và xác thực. Qua đó góp phần giảm các vi phạm tài chính như tham nhũng, rửa tiền, …
- Tốc độ: Giao dịch CBDC sẽ là không biên giới với tốc độ nhanh chóng, ít cần đến công sức thủ công từ con người, mọi giao dịch sẽ được xác thực dựa trên cơ chế đồng thuận được lập trình sẵn
- Tính bảo mật: Với 1 mạng blockchain mà CBDC được phát hành, dữ liệu sẽ được lưu trữ phân tán, mạng lưới càng lớn, độ bảo mật càng cao, hacker càng khó tấn công vào hệ thống.
- Tỷ giá ổn định: CBDC sẽ luôn có giá tương đương đồng tiền pháp định nội địa.
CBDC có gì khác biệt với stablecoin?
Về lý thuyết, CBDC là 1 stablecoin, có giá được neo với đồng tiền pháp định của quốc gia phát hành. Tuy vậy, CBDC có 1 số điểm khác biệt.
CBDC sẽ là 1 phần của nguồn cung tiền cơ sở, tồn tại song song cùng các dạng tiền mặt khác của ngân hàng. CBDC sẽ là 1 khoản nợ của ngân hàng trung ương.
Stablecoin như chúng ta biết được kiểm soát phân quyền toàn cầu, không tổ chức nào kiểm soát. Trái ngược lại, CBDC mặc dù được vận hành trên công nghệ blockchain nhưng chịu sự quản lý của ngân hàng trung ương.
So sánh giữa CBDC và tiền mã hóa
Giống nhau giữa Crypto và CBDC là gì?
- Khó sao chép, không thể làm giả và được bảo mật rất cao. Người dùng có thể yên tâm sử dụng.
- Các giao dịch CBDC hay tiền mã hóa đều được xác thực dựa trên cơ chế đồng thuận từ công nghệ blockchain.
Khác nhau giữa Crypto và CBDC là gì?
- Tiền điện tử nói chung là phi tập trung, không tổ chức nào kiểm soát. Giá trị phụ thuộc quy luật cung cầu.
- Tiền mã hóa là những tài sản phù hợp để đầu cơ do có giá trị biến động. Điều này, khiến chúng không được sử dụng trong một hệ thống tài chính đòi hỏi sự ổn định. CBDC phản ánh giá trị của tiền tệ fiat, và được thiết kế để ổn định và an toàn.
Lợi ích của CBDC
- Giảm phí giao dịch: Các hệ thống thanh toán hiện tại như Visa, Mastercard… có khoản phí kèm theo mỗi giao dịch. Với CBDC có thể mở ra 1 cách thức mới để chuyển tiền xuyên quốc gia với chi phí rẻ.
- Ngang hàng: Giảm sự phụ thuộc vào hệ thống xử lý của ngân hàng. Giao dịch giữa 2 người sẽ là trực tiếp ngang hàng.
- Ngăn chặn hoạt động bất hợp pháp: Giúp ngân hàng trung ương theo dõi vị trí chính xác của mọi đơn vị tiền tệ, nơi dòng tiền đến và đi đều minh bạch trên sổ cái.
- Tốc độ: Gửi nhận CBDC với tốc độ nhanh chóng, khả năng xử lý giao dịch vượt trội, không phụ thuộc tốc độ xử lý của ngân hàng.
Nhược điểm của CBDC
- Kìm hãm sự tự do: Cái gì rõ ràng quá cũng không phải là tốt. Khi mọi giao dịch đều minh bạch, mọi thứ sẽ trở nên không còn riêng tư nữa, sự tự do sẽ hạn chế và kìm hãm sự vận động phát triển của xã hội.
- Giảm vai trò các ngân hàng thương mại: Với việc cung cấp tiền kỹ thuật số trực tiếp cho người dân. Người dùng sẽ loại bỏ dần các ngân hàng trung gian.
- Tập trung hóa: Các loại CBDC bị quản lý tập trung, thay vì phi tập trung như các đồng tiền điện tử khác. Nên những người kiểm soát có thể đóng tài khoản, xóa tiền của bất kỳ ai.
- Đô la hóa kỹ thuật số: Các đồng tiền CBDC của các quốc gia phát triển như USD hay GBP, EUR sẽ càng có cơ hội lấn át các đồng nội tệ kém phát triển hơn. Dẫn tới người dân gia tăng sử dụng các đồng CBDC mạnh hơn.
Sự phát triển CBDC trên thế giới
Tính đến tháng 10/2022, đã có 9 quốc gia triển khai CBDC: Bahamas, Antigua và Barbuda, Kitts và Nevis, Monserrat, Dominica, Saint Lucia, Saint Vincent và Grenadines, Grenada, Nigeria.
80 quốc gia đang nghiên cứu và thử nghiệm CBDC. Tiêu biểu như Trung Quốc, Anh, Pháp, Ấn Độ, Úc, Hàn Quốc, Nhật Bản, và cả Việt Nam, …
Các câu hỏi thường gặp về CBDC
CBDC có phải là tiền ảo không?
Có, CBDC cũng là 1 loại tiền ảo, tiền mã hóa hay tiện điện tử. Nó cũng được vận hành bởi blockchain. Chỉ khác là CBDC được quản lý bởi quốc gia phát hành.
CBDC của Hoa Kỳ là gì?
Tính đến tháng 2 năm 2022, CBDC ở Hoa Kỳ chưa được triển khai. Cục Dự trữ Liên bang vẫn đang trong quá trình nghiên cứu chúng.
CBDC có dựa trên Blockchain không?
Có, mỗi quốc gia sẽ triển khai mạng blockchain riêng của quốc gia đó để phục vụ việc phát hành, quản lý CBDC.
CBDC có hợp pháp không
Khi CBDC được phát hành chính thức, nó sẽ hợp pháp và có thể được dùng như tiền tệ thông thường trong thanh toán, gửi, nhận, …
Tương lai CBDC sẽ như thế nào?
Sự ra đời của CBDC hiện vẫn đang gặp sự phản đối mạnh mẽ từ các ngân hàng thương mại. Tuy vậy mối quan tâm của NH Trung Ương với CBDC sẽ không giảm đi.
Theo 1 khảo sát từ Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS), 85% các ngân hàng trung ương nói rằng họ khó có thể phát hành một CBDC trong vòng ba năm tới. 70% thừa nhận họ đang nghiên cứu CBDC 1 cách nghiêm túc.
Theo 1 nghiên cứu của IBM và IMF, trong vòng 5 năm tới, sẽ có ít nhất 1 CBDC được phát hành và sẵn sàng cho người dùng.
CBDC nhiều khả năng sẽ được thực hiện dưới dạng hợp tác công tư. Một khi 1 CBDC thành công, sẽ có nhiều CBDC khác đi theo. Giống như Altcoin đi theo sau Bitcoin vậy.
Mọi ý kiến đóng góp hay thắc mắc cần giải đáp bạn đừng ngần ngại hỏi chúng tôi qua khung bình luận bên dưới hoặc:
- Facebook: Fan Page Beat Tiền Ảo
- Email: [email protected]
- Twitter: https://twitter.com/@beattienao