Lá diêu bông là gì? Nguồn gốc và ý nghĩa của lá diêu bông

Lá diêu bông từ lâu đã là biểu tượng của tình yêu buồn trong nền văn học Việt Nam. Thời gian gần đây, lá diêu bông một lần nữa nổi lên nhờ vào sức nóng của chương trình The Mask Singer (Ca sĩ mặt nạ) mùa 3 với câu hát "Hỡi diêu bông ơi hỡi diêu bông, bình minh chưa hé tôi phải tìm xong..."

Cùng VOH tìm hiểu lá diêu bông là gì, nguồn gốc từ đâu và có ý nghĩa thế nào trong bài viết dưới đây.

Lá diêu bông là gì?

Với những ai yêu thơ ca, đặc biệt âm nhạc trữ tình Việt Nam, có lẽ hình ảnh lá diêu bông đã trở nên quen thuộc. Vậy lá diêu bông là gì?

Lá diêu bông là một loại lá xuất hiện lần đầu tiên trong bài thơ cùng tên của tác giả Hoàng Cầm và xuất hiện trong các ca khúc trữ tình dân gian.

Trong Tuyển chọn và trích dẫn những bài phê bình - bình luận văn học của các nhà văn và các nhà nghiên cứu Việt Nam, Hoàng Cầm từng nói rằng: "Lá diêu bông là chiếc lá huyền thoại, chiếc lá ngây thơ về một tình yêu đầy mộng mị thời thơ ấu. Nhưng cuộc đi tìm lá của chị thì có thật hoàn toàn. [...] Tôi thấy rõ chị thẩn thơ tìm đồng chiều. Cuống rạ. Rồi chị lẩm bẩm một mình, dầu chị biết chắc rằng tôi vẫn lẳng nhẳng sau lưng: Đứa nào tìm được lá diêu bông, từ nay ta gọi là chồng.

Cuộc đi tìm một chiếc lá không có thực ấy, dĩ nhiên là không kết quả. Cái lúc thấy chị đi tìm mà không tìm được, tự tâm linh, tôi thương chị nát lòng, nên trong bài thơ, tôi đã mơ màng da diết: hai ngày em tìm thấy lá."

Bài thơ "Lá diêu bông" của tác giả Hoàng Cầm

Nhà thơ Hoàng Cầm tên thật là Bùi Tằng Việt (1922 - 2010), quê gốc ở tỉnh Bắc Ninh. Ông đã cho ra đời nhiều tác phẩm đặc sắc, trong đó, "Lá diêu bông" là bài thơ về tình yêu nổi tiếng bậc nhất của ông.

"Lá Diêu Bông" của Hoàng Cầm đã gây ra sự tò mò lẫn đồng cảm rất lớn của những người yêu thích văn chương. Bài thơ ra đời mang theo tình cảm đơn phương trong sáng thời thơ ấu của thi sĩ với tình yêu đầu đời của mình.

Trong bài thơ, tác giả kể về câu chuyện một người con trai yêu đơn phương một người con gái. Người con gái nói rằng, nếu như anh ấy có thể tìm được lá diêu bông thì chị sẽ lấy anh làm chồng. Nhưng đó chỉ câu nói đùa, một lời ước hẹn khó thành đôi vì lá diêu bông không có thật.

Nguyên văn bài thơ như sau:

"Chị thẩn thơ đi tìm

Đồng chiều

Cuống rạ

Chị bảo

Đứa nào tìm được lá diêu bông

Từ nay ta gọi là chồng

Hai ngày em tìm thấy lá

Chị chau mày

Đâu phải lá diêu bông

Mùa đông sau em tìm thấy lá

Chị lắc đầu trông nắng vãn bên sông

Ngày cưới chị

Em tìm thấy lá

Chị cười xe chỉ ấm trôn kim

Chị ba con

Em tìm thấy lá

Xòe tay phủ mặt chị không nhìn

Từ thuở ấy

Em cầm chiếc lá đi đầu non cuối bể

Gió quê vi vút gọi

Diêu bông hời...

...ới diêu bông!"

Xem thêm:
11 bài thơ về hoa Sala hay, thơ về hoa Vô Ưu không phiền muộn
21 bài thơ về hoa nhài hay và ý nghĩa nhất
22 bài thơ về hoa phù dung ngắn gọn và ý nghĩa nhất

Lá diêu bông có thật hay không?

Lá diêu bông là một chiếc lá đặc biệt vì được xuất hiện trong sáng tác của nhà thơ Hoàng Cầm. Nhiều người vẫn cho rằng, lá diêu bông không có thật và là chỉ là một sản phẩm của văn học.

Trong chương trình Ký ức vui vẻ mùa 3, nhạc sĩ Trần Tiến chia sẻ rằng, khi hát về lá diêu bông, ông đã nghĩ lá này chỉ là một loại lá trong tưởng tượng, không có thật. Tuy nhiên, có một lần lên Điện Biên biểu diễn, nhạc sĩ tình cờ được một bà cụ hỏi rằng: "Anh Tiến có thích đi tìm lá diêu bông không?"

Bà cụ nói rằng lá diêu bông có thật trên đời nhưng rất khó tìm. Muốn thấy lá diêu bông, phải vào đúng khu rừng vào đúng mùa trăng sáng thì mới có thể thấy được. Tương truyền, nếu ai có thể nhìn thấy lá diêu bông dưới ánh trăng thì sẽ được hạnh phúc cả đời. Tuy nhiên cho đến nay vẫn chưa có ai kiểm chứng được thông tin lá diêu bông có thật hay không.

Lá diêu bông có ý nghĩa gì?

Theo quan niệm từ trước đến nay, lá diêu bông là tiêu biểu cho vẻ đẹp của tình yêu đơn phương - một tình yêu lý tưởng, đẹp đẽ nhưng có kết thúc buồn. 

Đằng sau chiếc lá diêu bông chính là tình cảm chân thành và sâu sắc của chàng trai dành cho cô gái mình yêu. Khi yêu, dù chưa biết hình dáng chiếc lá ra sao, chàng trai vẫn vì cô gái mà không ngừng tìm kiếm lá diêu bông khắp nơi. 

Như vậy, lá diêu bông mang đến ý nghĩa con người sẵn sàng làm tất cả để được bên cạnh người mình yêu thương, dù kết quả có ra sao.

Xem thêm:
Những câu status yêu đơn phương xót xa, đau đớn không ai thấu
70 status yêu thầm - tình yêu đơn độc lặng lẽ chỉ ta biết
70 bài thơ tình yêu đơn phương đầy đau đớn, bất lực

Những bài hát gắn liền với lá diêu bông

Hình tượng lá diêu bông không chỉ nổi tiếng trong thơ ca mà còn trong cả âm nhạc. Những bài hát gắn liền với lá diêu bông đều là những bài hát có giai điệu buồn và gây xúc động mạnh mẽ.

Lá diêu bông (Nhạc sĩ Phạm Duy)

Đầu tiên chính là ca khúc "Lá Diêu Bông" do nhạc sĩ Phạm Duy phổ nhạc. Đây là ca khúc có lời bài hát gần giống nhất với lời thơ của thi sĩ Hoàng Cầm. Lời bài hát như sau:

"Ðứa nào tìm được lá diêu bông

Từ nay tao sẽ gọi là chồng

Tao sẽ gọi là chồng

Ðứa nào tìm được lá diêu bông...

Vài ngày sau em tìm thấy lá

Chị chau mày: đâu phải lá diêu bông!

Mùa Ðông sau em tìm thấy lá

Chị lắc đầu nhìn nắng vãn bên sông

Từ thuở đó, em cầm chiếc lá

Nơi đầu non cuối bể, em đi

Lời vi vút gió quê lắng gọi

Diêu bông hời hỡi diêu bông

Em đi trăm núi nghìn sông

Nào tìm thấy lá diêu bông bao giờ..."

Sao em nỡ vội lấy chồng (Nhạc sĩ Trần Tiến)

Ca khúc thứ hai gần gũi với công chúng hơn chính là "Sao em nỡ vội lấy chồng" của nhạc sĩ Trần Tiến. Trong ca khúc này, nhờ chất liệu âm nhạc dân gian được sử dụng khéo léo, mượt mà, ca khúc được phổ biến và nhận được sự yêu thích rộng rãi.

Một phần lời bài hát như sau:

"...Ru em thời thiếu nữ kiêu sa, em đố ai tìm được lá diêu bông, em xin lấy làm chồng

Ru em thời thiếu nữ xa rồi, mình tôi lang thang muôn nơi, đi tìm lá cho em tôi

Ru em thời con gái hay quên, thương em anh tìm được lá diêu bông

Sao em nỡ vội lấy chồng

Diêu bông hỡi diêu bông

Sao em nỡ vội lấy chồng..."

Ngày mai người ta lấy chồng (Nhạc sĩ Đông Thiên Đức)

Trong chương trình The Masked Singer Vietnam (Ca sĩ mặt nạ), ca khúc "Ngày mai người ta lấy chồng" được trình bày bởi nhân vật Voi Bản Đôn đã làm cư dân mạng "dậy sóng". Lời bài hát mô tả về chuyện tình buồn với được thể hiện da diết với hình ảnh lá diêu bông:

"...Hỏi mùa thu đang ru miên man, mỗi năm mùa rơi bao chiếc lá vàng

Liệu có biết ở nơi nào không, có lá nào trông như lá diêu bông

Hỡi diêu bông ơi hỡi diêu bông, bình minh chưa hé tôi phải tìm xong

Vì mai người ta đã đi lấy chồng…"

Trên đây là những lý giải của VOH về lá diêu bông là gì, nguồn gốc và ý nghĩa của lá diêu bông. Hy vọng bài viết đã giải đáp những thắc mắc về lá diêu bông - một hình tượng đặc biệt về tình yêu trong văn hóa Việt Nam. Đồng thời khơi gợi sự tò mò của bạn để tìm hiểu nhiều hơn về những điều thú vị trong văn học và âm nhạc nước nhà.

Để không bỏ lỡ những kiến thức bổ ích, hãy đón đọc các bài viết mới nhất tại VOH Thường thức và VOH Sống đẹp.