Lưỡi lông đen: Nguyên nhân, triệu chứng

Lưỡi lông đen có thể khiến nhiều người có cảm giác sợ hãi vì cái tên nhưng thực chất đây là tình trạng vô hại. Nguyên nhân khiến lưỡi mọc lông đen là do vi khuẩn hoặc nấm phát triển quá mức trong miệng. Lưỡi xuất hiện lông màu đen dễ dàng được khắc phục bằng cách vệ sinh răng miệng thông thường.

1. Nguyên nhân khiến lưỡi mọc lông đen

Lưỡi lông đen là do quá nhiều vi khuẩn hoặc nấm men phát triển trong miệng. Các vi khuẩn tích tụ trên những nhú gai hình tròn nhỏ, gọi là papillae. Những nhú gai này nằm dọc theo bề mặt của lưỡi. Thay vì rụng lông và thay mới định kỳ như bình thường, nhú bắt đầu phát triển và dài ra, tạo ra những sợi lông giống như tóc. Chúng có thể tăng gấp 15 lần chiều dài thông thường.

Lưỡi mọc lông đen cũng có thể là do gia tăng sản xuất keratin hoặc giảm sự khử (sự bong tróc của các tế bào biểu mô bề mặt). Một chế độ ăn toàn thực phẩm mềm cũng khiến các nhú gai trên lưỡi không được mài mòn tự nhiên, dẫn đến kết quả là chúng sẽ dài ra hơn.

Ở lưỡi người khỏe mạnh, nhú gai sẽ có màu trắng hồng. Nhưng khi chúng phát triển lớn lên, các sắc tố từ thức ăn, đồ uống, và có thể là cả vi khuẩn hoặc nấm men bị mắc vào u nhú, nhuộm lưỡi thành một màu khác. Phổ biến nhất là màu đen, do đó có tên là lưỡi lông đen. Tuy nhiên, lưỡi cũng có thể chuyển sang màu nâu, vàng, xanh lá cây hoặc nhiều màu khác. Màu sắc là kết quả của thực phẩm, đồ uống hoặc các sản phẩm bạn tiêu thụ.

Một số thói quen và lối sống nhất định có thể tạo điều kiện phát triển lưỡi lông đen, bao gồm:

• Vệ sinh răng miệng kém
• Thiếu niacin (vitamin B3)
• Sử dụng kháng sinh (có thể làm mất cân bằng vi khuẩn trong khoang miệng)
• Bị mất nước, khô miệng
• Không sản xuất đủ nước bọt
• Thường xuyên sử dụng nước súc miệng có chứa peroxide (oxy già), chiết xuất cây phỉ (witch hazel) hay tinh dầu bạc hà
• Tiến hành xạ trị ở đầu và cổ
• Sau khi ghép tế bào gốc

Sự đổi màu sắc bề mặt lưỡi và các mô mềm khác trong miệng cũng có thể xảy ra trong trường hợp lưỡi không có lông dài. Nguyên nhân bao gồm:

• Hút thuốc lá
• Nhai trầu hoặc cam thảo
• Uống nhiều cà phê hoặc trà
• Dùng thuốc có chứa hóa chất bismuth (ví dụ như Pepto-Bismol điều trị chứng khó tiêu)
• Một số loại thuốc khác (ví dụ chlorhexidine, muối sắt)

Tình trạng lưỡi mọc lông đen phổ biến hơn ở nam giới trên 40 tuổi (có tiền sử vệ sinh răng miệng kém, hút thuốc và sử dụng kháng sinh), cũng như những người phải dùng thuốc tiêm tĩnh mạch hay dương tính với HIV.

Lưỡi lông đen không phổ biến ở trẻ sơ sinh, nếu có, nhiều khả năng là do sự xâm nhập của vi khuẩn và nấm, hơn là do nhiễm trùng hoặc dùng kháng sinh hay tiền sử gia đình mắc hội chứng bệnh lý. Lưỡi lông đen ở trẻ thường tự thuyên giảm và khỏi hẳn sau vài tuần.

2. Các triệu chứng của lưỡi lông đen

Ngoài trừ vẻ ngoài với màu sắc bất thường của lưỡi, hầu hết những người bị lưỡi lông đen không gặp bất kỳ triệu chứng khó chịu nào khác. Nhưng trong trường hợp có quá nhiều nấm men Candida albicans phát triển, có thể gây ra cảm giác nóng rát hoặc châm chích trên lưỡi, được gọi là hội chứng rát lưỡi (glossopyrosis).

Một số người có thể gặp:

• Cảm giác nhột ở phía sau vòm miệng do lông phát triển quá dài.
• Cảm nhận mùi tanh hôi trong miệng hoặc thấy buồn nôn.
• Thay đổi vị giác do lông phát triển dài đến mức che lấp các chồi vị giác, ngăn cản khả năng nếm thức ăn đúng cách.
• Nghiêm trọng hơn, tình trạng lưỡi mọc lông đen có thể dẫn đến cảm giác nghẹn họng, đặc biệt là khi nuốt.
• Đôi khi, thức ăn bị mắc bên trong các nhú quá dài cũng có thể gây hôi miệng. Vi khuẩn hoặc nấm men phát triển cũng có thể gây mùi. Trong trường hợp này, việc dùng nước súc miệng để loại bỏ mùi lại làm cho vấn đề trở nên tồi tệ hơn.

3. Lưỡi lông đen được điều trị thế nào?

Vệ sinh răng miệng tốt là cách hiệu quả nhất để điều trị lưỡi lông đen. Nhẹ nhàng đánh răng 2 lần/ngày bằng bàn chải mềm. Ngoài ra, đừng quên vệ sinh lưỡi bằng dụng cụ cạo lưỡi để đảm bảo làm sạch hoàn toàn khoang miệng. Uống nhiều nước trong suốt cả ngày sẽ giúp giữ cho miệng được sạch sẽ.

Các lời khuyên khác bao gồm:

• Bỏ thuốc lá nếu bạn là người hút thuốc
• Thêm nhiều thức ăn có chất xơ vào chế độ ăn uống. Các món mềm sẽ không làm sạch lưỡi hiệu quả
• Tăng cường độ ẩm trong miệng và tiết nước bọt (ví dụ: nhai kẹo cao su, ăn dứa)

Đến gặp bác sĩ hoặc nha sĩ nếu tình trạng lưỡi lông đen không được cải thiện tốt hơn. Bác sĩ có thể kê toa thuốc kháng sinh hoặc thuốc chống nấm để loại bỏ vi khuẩn hoặc nấm men. Thuốc bôi, chẳng hạn như tretinoin (Retin-A) hoặc axit salicylic, đôi khi cũng được kê đơn. Nếu vấn đề vẫn không thuyên giảm, phương pháp điều trị cuối cùng là phẫu thuật cắt bỏ u nhú bằng laser hoặc đốt điện.

Tóm lại, lưỡi lông đen là một tình trạng không đau, lành tính, đặc trưng bởi một lớp phủ màu đen nâu bất thường trên bề mặt của lưỡi. Cơ chế bệnh sinh được cho là có liên quan đến phì đại nhú gai dạng sợi trong lưỡi, kết hợp với tác động của một số chất. Các triệu chứng bao gồm buồn nôn, hôi miệng và thay đổi vị giác... Lưỡi lông đen có thể khỏi sau vài tuần hoặc tồn tại trong nhiều năm. Đáp ứng điều trị phụ thuộc vào các điều kiện cơ bản và khả năng tuân thủ của người bệnh.

Nguồn tham khảo: webmd.com